Czy wiedźmin może nauczyć grzeczności? Elementy etykiety językowej w Ostatnim życzeniu Andrzeja Sapkowskiego
Słowa kluczowe
Abstrakt
Artykuł przedstawia sposób, w jaki bohaterowie opowiadań A. Sapkowskiego realizują zasady savoir-vivre’u. Przedstawiono sposoby tytułowania, które odzwierciedlają system hierarchii społecznej oraz emocje bohaterów. Opisano też inne pierwszorzędne akty grzecznościowe, takie jak powitania, pożegnania, prośby, podziękowania i przeprosiny. W opowieściach rzadziej występują sekundarne akty grzecznościowe, takie jak komplementy, pochwały, gratulacje, toasty, zaproszenia, które także świadczą o kulturze bohaterów. Na brak kultury – łamanie zasad grzeczności wskazują obecne w wypowiedziach bohaterów wyzwiska oraz wulgaryzmy. Służą one wzmocnieniu negatywnego obrazu bohatera.
Bibliografia
Brajerski T., Mociumpanie, mociumdzieju i niektóre inne stare porzekadła, „Język Polski” 1995, R. LXXV, z. 2.
[Google Scholar]
Danowska-Florczyk D., Czy komplement zawsze komplementuje (o „komplementach niebezpiecznych” na portalu nk.pl), „Poradnik Językowy” 2013, z. 2.
[Google Scholar]
Domaciuk-Czarny I., Sposoby opisu nazw własnych w utworach zaliczanych do fantasy, za: [44-domaciuk-czarny.pdf].
[Google Scholar]
Dziwisz M., Autorski idiolekt i jego wpływ na obraz rzeczywistości fantastycznej (na przykładzie wybranych utworów Andrzeja Sapkowskiego), [w:] Badania i rozwój młodych naukowców w Polsce. Nauki humanistyczne i społeczne, cz. 3, Poznań 2018.
[Google Scholar]
Grybosiowa A., Formy „ty” i „pan(i)” w kontaktach społecznych, „Poradnik Językowy” 1990, nr 2.
[Google Scholar]
Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1992.
[Google Scholar]
Kisiel P., Etykieta językowa a wzory kultury, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Kolberowa U., Gościnność w przysłowiach polskich, [w:] Parémie národů slovanských VI, red. L. Mrovĕcová, Ostrava 2012.
[Google Scholar]
Kolberova U., Wyzwiska z komponentem „pies” w języku polskim, „Opera Slavica” 2014, t. XXIV, z. 2.
[Google Scholar]
Kołodziejek E., Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach polityków, [w:] Język a kultura, t. 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław 1994.
[Google Scholar]
Kominek A., Funkcje grzecznościowe „proszę” we współczesnej polszczyźnie, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Kurkowska H., Skorupka S., Stylistyka polska. Zarys, wyd. V, Warszawa 2001.
[Google Scholar]
Łysakowski T., Wpływowe osoby. Perswazja i manipulacja, Warszawa 1995.
[Google Scholar]
Marcjanik M., Polska grzeczność językowa, Kielce 1997.
[Google Scholar]
Marcjanik M., Słownik językowego savoir-vivre’u, Warszawa 2015.
[Google Scholar]
Marcjanik M., Typologia polskich wyrażeń językowych o funkcji grzecznościowej, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Masłowska E., Proszę, przepraszam, dziękuję, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Matuszewska A., Dydaktyzm literatury popularnej czy popularność literatury dydaktycznej, „Teksty. Teoria Literatury. Krytyka. Interpretacje” 1978, nr 1.
[Google Scholar]
Nagajowa M., Słownik rymowanek potocznego języka polskiego, czyli o naszym stosunku do ludzi, języka i realiów codzienności, Warszawa 2005.
[Google Scholar]
Nowakowska A., Językowe sposoby wyrażania grzeczności we współczesnej polskiej powieści dla młodzieży, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1992.
[Google Scholar]
Ożóg K., O niektórych aspektach semantyki zwrotów grzecznościowych, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Ożóg K., Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 2011.
[Google Scholar]
Pawłowska A., Jak się do siebie zwracali dawni Polacy. Adresatywne formy wołaczowe od XVI do połowy XVIII w., [w:] Zielonogórskie seminaria językoznawcze 2006-2007, red. M. Hawrysz, Zielona Góra 2009.
[Google Scholar]
Sapkowski A., Ostatnie życzenie. Wiedźmin, t. 1, Warszawa 2016.
[Google Scholar]
Sarnowski M., Deminutiwum jako znak ironii, [w:] Język a kultura, t. 3: Wartości w języku i tekście, red. J. Puzynina, J. Anusiewicz, Wrocław 1991.
[Google Scholar]
Trębicki G., Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków 2009.
[Google Scholar]
Wojtak M., Wybrane elementy staropolskiej etykiety, [w:] Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1992.
[Google Scholar]
Wojtczuk K., Wykrzykniki współczesnej polszczyzny w funkcji fatycznej, „Conversatoria Linguistica” 2012, R. IV.
[Google Scholar]
Podgląd
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Kategorie
Prawa autorskie & Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (a). Co do zasady – autorzy, niebędący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, zachowują prawa autorskie, w tym prawa wydawnicze do artykułów, bez żadnych ograniczeń.
Prawa autorskie (b). Co do zasady – autorzy, będący pracownikami Uniwersytetu Zielonogórskiego, nie zachowują praw autorskich, w tym praw wydawniczych do artykułów. W takich przypadkach właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Zielonogórski.
