„Admiruję gorąco jej talent...”. Eliza Orzeszkowa czyta Konopnicką (Z badań nad epistolografią pisarki)

   147

Autor

  • Ireneusz Sikora  

Słowa kluczowe   

Abstrakt   

Szkolna znajomość Elizy Pawłowskiej i Marii Wasiłowskiej byłaby w ich biografiach nic nie znaczącym epizodem, gdyby nie twórczość literacka Orzeszkowej i „odkrycie” Konopnickiej – poetki przez autorkę Marty na przełomie 1878/1879 roku. Orzeszkowa wspierała Konopnicką w początkach jej kariery artystycznej, broniła przed atakami konserwatywno-katolickiej krytyki, wydała „fragmenty dramatyczne” Z przeszłości (1881), czytała z upodobaniem kolejne zbiory wierszy, uczyła się ich na pamięć, włączała do listów, cytowała i parafrazowała, a w lutym 1909 roku przygotowała w Grodnie wieczór literacko-artystyczny poświęcony jej twórczości. Przez 40 prawie lat toczył się ukryty w listach dialog Orzeszkowej z liryką Konopnickiej. Obie pisarki jednak – mimo usiłowań autorki Nad Niemnem – pozostały sobie duchowo obce, nie zbliżyły się emocjonalnie do siebie: Orzeszkowej życie zamykało się w kręgu grodzieńskiej codzienności, żywot Konopnickiej wypełniały podróże po Europie i związek z Marią Dulębianką. Zapewniały się wzajemnie o przyjaźni i miłości, ale żyły własnymi sprawami. Ów fascynujący dwugłos utrwalony został w korespondencji pisarek.

Liczba wyświetleń   

2024

Dane do pobrania nie są jeszcze dostępne.

Biogram autora   

Ireneusz Sikora

(1952-2016) – historyk literatury, doktor habilitowany, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, profesor nadzwyczajny w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, autor książek Literatura Młodej Polski w szkolnej edukacji polonistycznej Cz. 1-2 (1995), Łabędź i lira. Studia i szkice o literaturze Młodej Polski (2001), Młodopolska florystyka poetycka (2007), Młoda Polska i okolice (2009). W ostatnich latach zajmuje się twórczością Elizy Orzeszkowej (zwłaszcza jej epistolografią). Współredaktor prac zbiorowych – Poznawanie Orzeszkowej (2010) i Metaliterackie listowania (2012).

Bibliografia   

LITERATURA CYTOWANA

Baculewski J., Maria Konopnicka, Warszawa 1978.
[Google Scholar]

Brodzka A., Maria Konopnicka (1842-1910), [w:] Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria 4, Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, t. 1, Warszawa 1965.
[Google Scholar]

Budrewicz T., „Ta trzecia”. Konopnicka w tle „Ad astra”, [w:] Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne, red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]

Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]

Jankowski E., Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1964.
[Google Scholar]

Jankowski E., Razem czy po osobno? Konopnicka – Orzeszkowa, [w:] Konopnicka i współczesny jej świat literacki. Szkice krytycznoliterackie, wstęp J. Cieślikowski, posłowie S. Szwalbe, Warszawa 1969.
[Google Scholar]

Jankowski E., Wstęp, [w:] M. Konopnicka, Korespondencja, t. 2: Konopnicka – Orzeszkowa, oprac. E. Jankowski, Warszawa 1972.
[Google Scholar]

Jankowski E., Z różnych sfer. Studia i portrety, Warszawa 1994.
[Google Scholar]

Kącka E., Aforyzmem na wiersz. Orzeszkowej przepisywanie Konopnickiej, [w:] Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne red. E. Ihnatowicz i E. Paczoska, Warszawa 2011.
[Google Scholar]

Konopnicka M., Korespondencja, t. 2: Konopnicka – Orzeszkowa, oprac. E. Jankowski, Warszawa 1972.
[Google Scholar]

Konopnicka M., Poezje, t. 1-8, wydanie zupełne, krytyczne, oprac. J. Czubek, słowo wstępne H. Sienkiewicza, Warszawa 1916.
[Google Scholar]

Konopnicka M., Publicystyka literacka i społeczna, wyb. i oprac. J. Baculewski, Warszawa 1968.
[Google Scholar]

Magnone C., Maria Konopnicka. Lustra i symptomy, Gdańsk 2011.
[Google Scholar]

Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, red. I. Wiśniewska, B. Obsulewicz, Lublin 2010.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Dnie, oprac. I. Wiśniewska, Warszawa 2001.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. 1-9, do druku przygotował i komentarzem opatrzył E. Jankowski, Wrocław 1954-1981.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Listy, t. I-II, cz. I-II, oprac. L. B. Świderski pod kier. J. Ujejskiego, Warszawa 1937-1938.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Pisma krytycznoliterackie, zebrał i oprac. E. Jankowski, Wrocław 1959.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Pisma zebrane, t. 35: Ad astra. Dwugłos, Warszawa 1950.
[Google Scholar]

Orzeszkowa E., Publicystyka społeczna, t. 1, wyb. i wstęp G. Borkowska, oprac. I. Wiśniewska, Kraków 2005.
[Google Scholar]

Tomasik K., Pod maską Matki Polki. Maria Konopnicka (1842-1910), [w:] idem: Homobiografie. Pisarki i pisarze polscy XIX i XX wieku, Warszawa 2008.
[Google Scholar]

Podgląd   

Pobrania

Opublikowane

16.12.2015

Jak cytować

Sikora, I. „«Admiruję gorąco Jej talent. ». Eliza Orzeszkowa Czyta Konopnicką (Z Badań Nad Epistolografią Pisarki)”. Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, t. 1, grudzień 2015, s. 199-24, doi:10.34768/fp2015a14.

ISSN wersji papierowej

2450-3584

Inne teksty tego autora opublikowane na łamach „Filologii Polskiej"